Chronische stress, altijd maar druk zijn en tegen een burnout aanlopen (of ervan herstellen)… Uit verschillende onderzoeken komt naar voren dat meer dan de helft van de Nederlanders last heeft van stressgerelateerde lichamelijke klachten. Maar hoe word je uiteindelijk ziek van stress? Orthomoleculair specialist Yvette van Health Stories legt het uit.
Het draait allemaal om energie
Wat betekent ziek zijn eigenlijk? Daar kan ik heel kort over zijn, namelijk een langdurig energietekort. Wanneer je ziek bent is er simpelweg te weinig energie op plekken waar die wel hard nodig is. Je lichaam gaat dan alles in het werk stellen om energie vrij te maken zodat de balans hersteld wordt. Dit wordt ook wel homeostase genoemd.
Stress voor het terugkrijgen van balans
Neem bijvoorbeeld temperatuurverschillen. Als jij in de winter lekker met de verwarming aan thuis zit en dan besluit om even een wandeling door de koude buitenlucht te maken, dan is er sprake van een behoorlijke temperatuursverandering. Dit is een vorm van (milde) stress voor je lichaam waar het op moet reageren. De homeostase is dus tijdelijk verstoord en je lichaam gaat zorgen dat jouw lichaamstemperatuur op peil blijft.
Je kunt je voorstellen dat jouw lichaam de hele dag door druk bezig is om op deze alledaagse prikkels te reageren, waarbij het continu prioriteiten stelt. Dat wat het belangrijkste is om jou in leven te houden gaat voor, daar gaat de energie naartoe. Processen die minder urgent zijn worden even aan de kant geschoven totdat er voldoende energie voor is.
Tot zo ver nog geen probleem, je lichaam doet niets liever dan steeds een beetje bijsturen. Kortdurende prikkels zoals de overgang van warm naar koud zijn zelfs erg gezond! Ze zorgen dat belangrijke systemen in je lichaam zoals het immuunsysteem en het hormonale systeem fit blijven, ook wel ‘metabool flexibel’ genoemd. Het wordt pas ingewikkeld als de homeostase te veel en te vaak wordt verstoord. Met andere woorden; wanneer de stress chronisch wordt.
Wanneer de stress chronisch wordt
Wat nu als de stress van dagelijkse aard is, bijvoorbeeld stress op werk. Dat zorgt voor een ernstige verstoring van de energieverdeling in je lichaam. Alle energie gaat immers ‘op’ aan het reageren op deze mentale spanningen. Helaas hebben we elke dag te dealen met een overdaad aan prikkels in onze huidige leefomgeving. Denk aan luchtvervuiling, slechte voeding en mentale of emotionele stress. Allemaal chronische stressoren dus! De systemen die tezamen reageren op deze prikkels zijn het zenuwstelsel, het hormoonstelsel en het immuunsysteem.
Met name die laatste is een duur systeem die veel energie vraagt. Het doel is de homeostase weer te herstellen en weer naar de achtergrond te gaan wanneer het gevaar geweken is. Het probleem is dat ze bij chronische stress constant actief blijven. Je kunt je voorstellen dat er weinig energie overblijft voor reguliere processen in je lichaam en dat klachten als oververmoeidheid, menstruatieproblemen en ziektes ontstaan.
Hoe kan je de chronische stress weer terugdraaien?
Wanneer er gevaar dreigt, in welke vorm dan ook, wordt er in het zenuwstelsel de sympaticus geactiveerd. Dit wordt ook wel het gaspedaal van je lichaam genoemd. Het zorgt dat je actief en alert wordt en dat je kunt vechten of vluchten wanneer dat nodig is. Echter, voor herstel, groei en het aanleggen van een energievoorraad, heb je juist de parasympaticus nodig. De rustmodus dus.
Heb je een druk leven waarin je veel in de actiestand staat? Vraag je dan af of je hier energie van krijgt of dat het juist energie kost. Ik snap heel goed dat je onder bepaalde verplichtingen niet uit kunt en misschien geniet je juist wel heel erg van alles wat je doet. Probeer er dan in ieder geval ook wat ontspannende activiteiten tegenover te zetten. Ga na waar jij van ontspant en geef dat een dagelijks plekje in jouw leven. Zo geef je jouw parasympaticus wat meer ruimte en krijgt je hele lichaam de energie die het verdient. Let op; sporten is een sympaticus activiteit, dus die telt niet mee voor de echte ontspanning!
Ervaar je zelf chronische stress en wil je hier begeleiding bij vinden? Neem contact op met Yvette van Health Stories voor een gratis intake gesprek. Yvette de Lint, één van de drie Health Stories specialisten en schrijven op Feminien rondom voeding en gezondheid. Wil je meer weten over Health Stories? Bezoek dan hun website.
