Is er nog steeds ongelijkheid in de gezondheidszorg in Nederland? Helaas wel. Vrouwen leven gemiddeld langer, maar vaak ook langer in slechtere gezondheid dan mannen. Dit komt doordat vrouwen in vergelijking met mannen vaker niet de juiste behandeling of medicatie toegeschreven krijgen. Opleidingen in de gezondheidszorg en wetenschappelijke onderzoeken, naar bijvoorbeeld medicatie, zijn namelijk van oudsher grotendeels ingericht op het mannenlichaam.
Met oog op de komende verkiezingen is het daarom belangrijk om op te komen tegen ongelijkheid in gezondheidszorg en voor eerlijke zorg voor man en vrouw te stemmen, met onderaan ook het gendergelijk stemadvies van WOMEN Inc. inbegrepen.
Vrouwen werden te lang medisch over het hoofd gezien
Je hoeft geen wetenschapper te zijn om te weten dat er iets scheef zit met gendergelijkheid. Maar er is wel een wetenschapper voor nodig om aan de kaak te stellen dat vrouwen ook medisch over het hoofd worden gezien. Dit is grotendeels te wijten aan het feit dat de geneeskunde van oudsher door mannen wordt gedomineerd.
Onderzoek naar medicijnen, doseringen, ziekteverschijnselen werden vroeger veelvuldig alleen op mannen gedaan (1). Onderzoek kost geld en vrouwen zijn vanwege hun schommelende hormoonspiegel en kans op zwangerschap moeilijker en duurder om te onderzoeken. Het was daarom grofweg makkelijker om deze onderzoeken op mannen te doen. Als je denkt dat wij allemaal mens zijn en dat ziektes en medicijnen voor iedereen hetzelfde zijn, think again.
Bikini Geneeskunde
Vandaag de dag zou je bijna denken dat het een grap was, maar aannames die in de loop van de eeuwen zijn gedaan, die hebben geleid tot het onderwijzen en praktiseren van ‘bikini-geneeskunde’. Historisch gezien geloofden medici dat het enige dat vrouwen onderscheidde van mannen de lichaamsdelen waren die onder de kleine driehoekjes van een bikini liggen – namelijk onze voortplantingsorganen. Het betekende dat de meeste doktoren zowel mannen als vrouwen op precies dezelfde manier zouden diagnosticeren en behandelen.
Gelukkig worden tegenwoordig medicijnen wel getest op zowel mannen als vrouwen, maar wordt het behandeleffect op mannen en vrouwen alleen bijna nooit apart beschreven (1). Daarnaast is ook de specifieke (bij)werking van veelgebruikte bestaande geneesmiddelen op vrouwen niet bekend, waardoor onvoldoende zicht is op de achtergrond van bijwerkingen bij vrouwen (2) vandaag de dag. Door verschillen bij mannen en vrouwen in lichaamsgewicht, vetpercentage, hormonen en stofwisselingssnelheid worden medicijnen op een andere manier en een ander tempo opgenomen en afgebroken in het lichaam (3).
De verschillen in cijfers
In de laatste jaren blijkt dat dit wel degelijk anders is en komen er steeds meer voorbeelden naar voren waarin de verschillen breder zijn dan alleen de voortplantingsorganen. Dat bijvoorbeeld juist die niet-onderzochte hormoonspiegel wel degelijk invloed kan hebben op ziektebeelden en medicijndosering. Of dat het vrouwenlichaam gewoon anders in elkaar zit en de symptomen niet altijd hetzelfde zijn.
Cijfers via WomenInc:
- 54% van de hartinfarcten bij vrouwen lang niet werden herkend (4). Vrouwen ervaren bij een hartinfarct vaker andere symptomen dan mannen, die minder snel herkend worden (5).
- 45% van de vrouwen met autisme krijgt eerst een verkeerde diagnose.
- 70-90% van de zorggebruikers met somatisch onverklaarbare lichamelijke klachten is een vrouw.
- Vrouwen melden meer dan 50% bijwerkingen van medicijnen dan mannen en worden 33% vaker in het ziekenhuis opgenomen in verband met bijwerkingen. (6)
- Hart- en vaatziekten worden bij vrouwen vaker gemist of onderbehandeld dan bij mannen. (7)
- 1 op de 10 vruchtbare vrouwen heeft naar schatting endometriose (weefsel buiten de baarmoederholte dat zorgt voor verergerde pijn bij menstruatie). Het duurt gemiddeld 7-10 jaar voordat vrouwen gediagnosticeerd worden door gebrek aan kennis over de oorzaak en diagnosemethoden. (8)
- 33 procent van de vrouwen heeft last van migraine, 13% van de mannen. Bij 60 procent van de patiënten met migraine hebben medicijnen niet het gewenste effect. (9)
Holistische geneeskunde als vrouwen-vangnet?
Buiten de bekende en aantoonbare ziektes, zijn er ook veel vrouwen die te maken krijgen met onverklaarbare lichamelijke klachten die niet herkend worden in de huidige geneeskunde. Het is daarom niet gek dat vrouwen vaak zelf op onderzoek uitgaan en gebruik maken van holistische vormen van geneeskunde, buiten de reguliere zorg om.
Dat vrouwen vaker bezig zijn yoga, hormoonregeling, voeding, meditatie, acupunctuur of orthomoleculaire zorg, komt vaak omdat de huisarts niet verder door kan verwijzen. En je raadt het al: deze ‘alternatieve zorg’ wordt grotendeels niet vergoed door de zorgverzekering. Het is daarom belangrijk dat er meer aandacht komt voor een inclusievere reguliere zorg. Dat er structurele erkenning en toepassing komt van de kennis over deze genderverschillen in onderzoek, preventie, diagnose en behandeling die nodig is.
Lees ook: Zo Controleer Je Jezelf Op Borstkanker In 6 Stappen (+video)
Waar kan je zelf op letten?
Het blijft belangrijk om bij klachten altijd naar de huisarts te gaan, dat is altijd het startpunt. Echter is het daarnaast ook belangrijk om je eigen symptomen goed te blijven analyseren en je erover in te lezen. Zeker wanneer er bij de huisarts onvoldoende bevredigend advies komt.
Zo pastte PCOS expert Eveline volgens de huisarts niet in de typische symptomen van PCOS en bleek ze (met behulp van onder andere eigen onderzoek) later wel degelijk PCOS te hebben op de echo. Haar huisarts raadde een hormoonkuur aan, maar Eveline vertelt: “ik wilde juist van die hormonen af! Uiteindelijk is het me, na een lange zoektocht, gelukt om door voeding- en leefstijlaanpassingen mijn hormonen weer in balans te krijgen en op de natuurlijke manier zwanger te worden.”
Het aantal voorbeelden zoals dit is oneindig en het is daarom belangrijk altijd zelf ook controle te houden. Je kan inmiddels bij verschillende coaches en orthomoleculair experts meer informatie, bloedonderzoek en begeleiding vinden over verschillende (vrouwspecifieke hormonale) klachten die jij ervaart.
Daarnaast zijn er ook een aantal preventieve methodes om veelvoorkomende vrouwenziektes te leren kennen. Het blijft belangrijk jezelf eens per kwartaal te controleren op borstkanker (video) en goed te weten wat bijvoorbeeld veel voorkomende symptomen van een hartinfarct voor vrouwen zijn, of hoe je alzheimer beter kan ontdekken, aangezien dit twee keer zo vaak voorkomt bij vrouwen dan bij mannen.
Met Feminien bieden wij een platform om ervoor te zorgen dat jij zelf met betrouwbare informatie beter op onderzoek uit kan gaan. Er voor te zorgen dat kennis van vrouwelijke gezondheid beter, makkelijker, en duidelijker is. Meer kennis is immers meer grip op je gezondheid.
Stem voor gelijkheid in de gezondheidszorg
Hoe kan je er nou structureel voor zorgen dat deze ongelijkheid in de gezondheidszorg rechtgetrokken wordt? Simpelweg door de stemmen! Door partijen te steunen die het makkelijker maken om bijvoorbeeld langdurig geld te investeren in onderzoek naar genderverschillen. Daarmee verbetert de kwaliteit van de gezondheidszorg, het leven van mannen en vrouwen én worden er minder onnodige zorgkosten gemaakt. Daar hebben we allemaal wat aan!
Het Gendergelijkheid Stemadvies van WOMEN Inc.
Bij de komende verkiezingen op 17 maart hebben verschillende politieke partijen gelijkheid in de gezondheidszorg opgenomen in hun verkiezingsprogramma. Via de website www.stemgendergelijkheid.nl kan je de stemwijzer vinden en per partij het programma over dit punt lezen.
We vroegen Xanne, expert op het gebied van gendergelijkheid in de gezondheidszorg van WOMEN Inc., waar je op kan letten bij de komende verkiezingen. Xanne stelt: “Als je de zorg gendersensitief wil hebben, moet je inzetten op onderzoek, opleiding, de professionals en het publiek. Er zijn nu 6 partijen die het hebben opgenomen in hun partijprogramma, maar kijk goed naar waar de focus op ligt in het programma. Zo zijn partijen met concrete oplossingen voor gelijkheid in de gezondheidszorg de ChristenUnie, D66, GroenLinks, PvdA, BIJ1 en Partij van de Dieren, maar kan het in uitvoering nog verschillen.”
Lees meer over het stemadvies in ons interview met Xanne: Het Gendergelijkheid Stemadvies 2021: welke politieke partijen zetten zich in voor een gelijkwaardige zorg in Nederland?
8 stellingen voor gendergelijkheid
Bronnen
- Yang, Y., A.S. Carlin en P.J. Faustino (2009). Participating of women in clinical trials for new drugs approved by the Food and Drug Administration in 2000-2002. In: Journal of Women’s Health, jg. 18, nr. 3, p. 303-310.
- Emancipatiemonitor 2016
- Soldin, O.P., Mattison, D.R. (2009). Sex differences in pharmacokinetics and pharmaco- dynamics. Clin Pharmacokinet; 48: 143-57. In Kennisagenda Gender en Gezondheid.
- https://ec.europa.eu/eurostat/web/products-eurostat-news/-/DDN-20190204-1
- https://www.hartstichting.nl/hart-en-vaatziekten/vrouwen-en-hart-en-vaatziekten/hartklachten-bij-vrouwen
- Jong-van den Berg, L. de (2013). Farmacotherapie. In: B.C.J.M. Fauser, A.L.M. Lagro-Janssen en A.M.E. Mol (red.), Handboek vrouwspecifieke geneeskunde (p. 204-215). Houten: Prelum Uitgevers.
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3018030/pdf/bcp0071-0095.pdf
- https://www.womeninc.nl/knowledge/vrouwspecifieke-klachten
- https://www.womeninc.nl/knowledge/migraine
